1- پیامبر صلى الله علیه و آله:
إِنَّ رَجُلاً أَتى سَیِّدَنا رَسولَ اللّه صلى الله علیه و آله فَقالَ: یا رَسولَ اللّه عَلِّمنى خُلقا یَجمَعُ لى خَیرَ الدُّنیا وَالخِرَةِ فَقالَ صلى الله علیه و آله : لاتَکذِب؛
مردى به رسول خدا صلى الله علیه و آله عرض کرد: به من اخلاقى بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو.
(بحارالأنوار، ج72، ص262، ح43)
2- امام على علیه السلام:
لَیسَ الکَذِبُ مِن خَلائِقِ الإِسلامِ؛
دروغگویى از اخلاق اسلام نیست.
(غررالحکم، ج5، ص74، ص7460)
3- امام على علیه السلام:
(علامة) اَلایمانُ أَن تُؤثِرَ الصِّدقَ حَیثُ یَضُرُّکَ عَلَى الکَذِبِ حَیثُ یَنفَعُکَ؛
(نشانه) ایمان، این است که راستگویى را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویى، گرچه به سود تو باشد، ترجیح دهى.
(نهج البلاغه، حکمت 458)
4- امام سجاد علیه السلام:
اِتَّقُوا الکَذِبَ الصَّغیرَ مِنهُ وَالکَبیرَ، فى کُلِّ جِدٍّ وَهَزلٍ فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذا کَذِبَ فِى الصَّغیرِ اجتَرَأَ عَلَى الکَبیرِ؛
از دروغ کوچک و بزرگش، جدّى و شوخیش بپرهیزید، زیرا انسان هرگاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا مى کند.
(تحف العقول، ص 278)
5- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلکَذِبُ یَنقُصُ الرِّزقَ؛
دروغ، روزى را کم مى کند.
(الترغیب و الترهیب، ج3، ص596، ح29)
6- امام على علیه السلام:
یَکتَسِبُ الکاذِبُ بِکَذِبِهِ ثَلاثا: سَخَطُ اللّه عَلَیهِ و َاستِهانَةُ النّاسِ بِهِ و َمَقتُ المَلائِکَةِ لَهُ؛
دروغگو با دروغگویى خود سه چیز بدست مى آورد: خشم خدا را نسبت به خود، نگاه تحقیرآمیز مردم را نسبت به خود و دشمنى فرشتگان را نسبت به خود.
(غررالحکم، ج6، ص480، ح11039)
7- امام صادق علیه السلام:
إِنَّ مِمّا أَعانَ اللّه (بِهِ) عَلَى الکَذّابینَ النِّسیانَ؛
از جمله کمکهاى خداوند بر ضد دروغگویان فراموشى است.
(کافى، ج2، ص341، ح15)
8- پیامبر صلى الله علیه و آله:
عَبدُ اللّه بنُ عامِرٍ : دَعَتنى أُمّى یَوما وَرَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله قاعِدٌ فى بَیتِنا ، فَقالَت : ها تَعالَ اُعطِکَ ، فَقالَ لَها رَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله ما أَرَدتِ أَن تُعطیهِ ؟ قالَت : أَرَدتُ أَن اُعطِیَهُ تَمرا ، فَقالَ لَها رَسولُ اللّه صلى الله علیه و آله أَما إِنَّکَ لَو لَم تُعطِهِ شَیئا کُتِبَت عَلَیکَ کِذبَةٌ؛
عبداللّه بن عامر: روزى رسول خدا صلى الله علیه و آله در خانه ما نشسته بودند. مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا به تو (چیزى) بدهم. رسول خدا صلى الله علیه و آله به او فرمودند: مى خواهى چه به او بدهى؟ عرض کرد: مى خواهم خرمایى به او بدهم. رسول خدا صلى الله علیه و آله به مادرم فرمودند: بدان که اگر چیزى به او ندهى، دروغ برایت نوشته مى شود.
(الترغیب والترهیب، ج3، ص597، ح32)
9- پیامبر صلى الله علیه و آله:
إِنَّ اللّه عَزَّوَجَلَّ أَحَبَّ الکَذِبَ فِى الصَّلاحِ و َأبغَضَ الصِّدقَ فِى الفَسادِ؛
خداوند عزوجل، دروغى را که باعث صلح و آشتى شود دوست دارد و از راستى که باعث فتنه شود بیزار است.
(من لا یحضره الفقیه، ج4، ص 353، ح5762)
10- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَلصِّدقُ طُمَنینَةٌ وَ الکَذِبُ ریبَةٌ؛
راستگویى [مایه] آرامش و دروغگویى [مایه] تشویش است.
(نهج الفصاحه، ح 1864)
11- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اِعلَم اَنَّ الصِّدقَ مُبارَکٌ وَ الکِذبَ مَشؤومٌ؛
بدان که راستگویى، پر برکت است و دروغگویى، شوم.
(تحف العقول، ص 14)
12- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اَنا زَعیمٌ بِبَیتٍ فى رَبَضِ الجَنَّةِ وَ بَیتٍ فى وَسَطِ الجَنَّةِ وَ بَیتٍ فَى اَعلَى الجَنَّةِ، لِمَن تَرَکَ المِراءَ وَ اِن کانَ مُحِقّـا وَ لِمَن تَرَکَ الکِذبَ وَ اِن کانَ هازِلاً وَ لِمَن حَسَّنَ خُلقَهُ؛
من براى کسى که بگومگو را رها کند، هر چند حق با او باشد و براى کسى که دروغ گفتن را اگر چه به شوخى باشد، ترک گوید و براى کسى که اخلاقش را نیکو گرداند، خانه اى در حومه بهشت و خانه اى در مرکز بهشت و خانه اى در بالاى بهشت ضمانت مى کنم.
(خصال، ص 144، ح 170)
13- پیامبر صلى الله علیه و آله:
عَلَیکُم بِالصِّدقِ فَاِنَّهُ مَعَ البِرِّ وَ هُما فِى الجَنَّةِ وَ ایّاکُم وَ الکِذبِ فَاِنَّهُ مَعَ الفُجورِ وَ هُما فِى النّارِ ؛
شما را سفارش مى کنم به راستگویى، که راستگویى با نیکوکارى همراه است و هر دو در بهشت اند و از دروغگویى بپرهیزید که دروغگویى همراه با بدکارى است و هر دو در جهنم اند.
(نهج الفصاحه، ح 1976)
14- امام صادق علیه السلام:
لا یَنبَغى لِلمَرءِ المُسلِمِ أَن یُواخىَ الفاجِرَ و َلاَ الحمَقَ وَ لاَ الکَذَّابَ؛
سزاوار نیست که مسلمان با بدکار و احمق و دروغگو رفاقت کند.
(کافى، ج2، ص640، ح3)
15- پیامبر صلى الله علیه و آله:
مَن عامَلَ النّاسَ فَلَم یَظلِمهُم وَ حَدَّثَهُم فَلَم یَکذِبهُم وَ وَعَدَهُم فَلَم یَخلِفهُم فَهُوَ مِمَّن کَمُلَت مُرُوءتُهُ وَ ظَهَرَت عَدالَـتُهُ وَ وَجَبَت اُخُوَّتُهُ وَ حَرُمَت غیبَتُهُ؛
هر کس در معاشرت با مردم به آنان ظلم نکند، دروغ نگوید و خلف وعده ننماید، جوانمردیش کامل، عدالتش آشکار، برادرى با او واجب و غیبتش حرام است.
(خصال، ص 208، ح 28)
16-امام صادق علیه السلام:
سِتَّةٌ لاتَکونُ فِى المُؤمِنِ: اَلعُسرُ وَ النَّکَهُ وَ الحَسَدُ و َاللَّجاجَةُ وَ الکَذِبُ وَ البَغىُ؛
شش (صفت) در مؤمن نیست: سخت گیرى، بى خیرى، حسادت، لجاجت، دروغگویى و تجاوز.
(تحف العقول، ص377)
17- امام على علیه السلام:
لا تَستَشِرِ الکَذّابَ فَإِنَّهُ کَالسَّرابِ یُقَرِّبُ عَلَیکَ البَعیدَ وَ یُبَعِّهُ عَلَیکَ القَریبَ؛
با دروغگو مشورت نکن، چون دروغگو، مانند سراب، دور را در نظرت نزدیک نشان مى دهد و نزدیک را دور.
(غررالحکم، ج6، ص310، ح10351)
18- امام على علیه السلام:
لَو تَمَیَّزَتِ الشیاءُ لَکانَ الصِّدقُ مَعَ الشَّجاعَةِ وَ کانَ الجُبنُ مَعَ الکَذِبِ؛
اگر خصلت ها از یکدیگر متمایز و جدا شوند، هر آینه راستى با شجاعت باشد و بزدلى با دروغ.
(غررالحکم، ج5، ص118، ح7597)
19- امام صادق علیه السلام:
تَرکُ الحُقوقِ مَذَلَّةٌ وَ إِنَّ الرَّجُلَ یَحتاجُ إِلى أَن یَتَعَرَّضَ فیها لِلکَذِبِ؛
ندادن حقوق (دیگران) ذلّت مى آورد و انسان در این باره مجبور به دروغ گفتن مى شود.
(تحف العقول، ص 360)
20- امام حسن عسکری علیه السلام:
جُعِلتِ الخَبائِثُ فی بَیت وَ جُعِل مِفتاحُهُ الکَذِبَ؛
تمام پلیدیها در خانه ای قرار داده شده و کلید آن دروغگویی است.
(بحار الانوار، ج78، ص377)
21- امام على علیه السلام:
اَدَّبْتُ نَفْسى فَما وَجَدْتُ لَها بِغَیرِ تَقْوَى الاْلهِ مِنْ اَدَبِ
فى کُلِّ حالاتِها وَ اِن قَصُرَتْ اَفْضَلَ مِنْ صَمْتِها عَنِ الْکَذِبِ
وَ غیبَةِ النّاسِ اَن غیبَتَهُم حَرَّمَها ذُوالْجَلالِ فِى الْکُتُبِ
اِن کانَ مِن فِضَّةٍ کَلامُکِ یا نَفْسُ فَاِنَّ السُّکوتَ مِن ذَهَبِ؛
به ادب و تربیت نفس خود پرداختم و براى آن / ادبى بهتر از تقواى الهى در تمام حالاتش نیافتم
و اگر از پس این امر برنیامد / براى آن چیزى بهتر از دم فروبستن از دروغ نیافتم
و از غیبت مردمان، همانا غیبت آنان را / خداوند با عظمت در کتابها حرام کرده است
اى نفس، اگر سخن تو / نقره است، سکوت طلاست
(اعلام الدین، ص 273)
22- امام صادق علیه السلام:
اَلمُؤمِنُ لایُخلَقُ عَلَى الکِذبِ وَ لا عَلَى الخیانَةِ وَ خِصلَتانِ لا یَجتَمِعانِ فِى المُنافِقِ، سَمتٌ حَسَنٌ وَ فِقهٌ فِى السُّنَّةِ؛
مؤمن در سرشتش دروغ و خیانت نیست و دو صفت است که در منافق جمع نگردد: سیرت نیکو و دین شناسى.
(تحف العقول، ص367)
23- پیامبر صلى الله علیه و آله:
یا عَلىُّ اصدِق وَ إِن ضَرَّکَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ یَنفَعُکَ فِى الآجِلِ وَ لا تَکذِب وَإِن یَنفَعکَ فِى العاجِلِ فَإِنَّهُ یَضُرُّکَ فِى الآجِلِ؛
اى على راست بگو اگر چه در حال حاضر به ضرر تو باشد ولى در آینده به نفع توست و دروغ نگو اگر چه در حال حاضر به نفع تو باشد ولى در آینده به ضرر توست.
(میراث حدیث شیعه، ج 2، ص 27، ح 65)
24- امام على علیه السلام:
اَلصّادِقُ عَلى شَفا مَنجاةٍ وَ کَرامَةٍ وَ الکاذِبُ عَلى شُرُفِ مَهواةٍ وَمَهانَةٍ؛
راستگو در آستانه نجات و بزرگوارى است و دروغگو در لبه پرتگاه و خوارى.
(نهج البلاغه، خطبه 86 )
25- امام على علیه السلام:
یَبلُغُ الصّادِقَ بِصِدقِهِ ما یَبلُغُهُ الکاذِبَ بِاحتیالِهِ؛
راستگو، با راستگویى خود به همان مى رسد که دروغگو با حیله گرى خود.
(غررالحکم، ج 6، ص 471، ح 11006)
26- امام موسى کاظم علیه السلام :
اَداءُ الاَمانَةِ وَ الصِّدقُ یَجلِبانِ الرِّزقَ، و َالخیانَةُ وَ الکَذِبُ یَجلِبانِ الفَقرَ وَ النِّفاقَ؛
اداى امانت و راستگویى روزى را زیاد مى کند و خیانت و دروغگویى باعث فقر و نفاق مى شود.
(بحارالأنوار، ج 78، ص 327)
27- امام باقر علیه السلام:
اِنَّ اللّه عَز َّو َجَلَّ لِلشَّرِّ اَقفالاً وَ جَعَلَ مَفاتیحَ تِلکَ الاَقفالِ الشَّرابَ وَ الکَذِبُ شَرٌّ مِنَ الشَّرابِ؛
به راستى که خداوند عزوجل براى شر قفل هایى گذارد و کلید آن قفل ها را شراب قرار داد و دروغ از شراب بدتر است.
(کافى، ج 2، ص 338، ح 3)
28- امام صادق علیه السلام:
اَلکَلامُ ثَلاثَةٌ: صِدقٌ وَکِذبٌ وَ إِصلاحٌ بَینَ النّاسِ قالَ: قیلَ لَهُ: جُعِلتُ فِداکَ مَا الصلاحُ بَینَ النّاسِ؟ قالَ: تَسمَعُ مِنَ الرَّجُلِ کَلاما یَبلُغُهُ فَتَخبُثُ نَفسُهُ، فَتَلقاهُ فَتَقولُ: سَمِعتُ مِن فُلانٍ قالَ فیکَ مِنَ الخَیرِ کَذا وَ کَذا، خِلافَ ما سَمِعتَ مِنهُ؛
سخن سه گونه است: راست و دروغ و اصلاح میان مردم به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح میان مردم چیست؟ فرمودند: از کسى سخنى درباره دیگرى مى شنوى که اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مى شود. پس تو آن دیگرى را مى بینى و بر خلاف آنچه شنیده اى، به او مى گویى: از فلانى شنیدم که در خوبى تو چنین و چنان مى گفت.
(کافى، ج2، ص 341، ح 16)
29- امام على علیه السلام:
لا تُحَدِّثِ النّاسَ بِکُلِّ ما سَمِعتَ بِهِ، فَکَفى بِذلِکَ کَذِبا؛
هر چه را شنیدى براى مردم بازگو مکن، که همین براى دروغگویى (تو) کافى است.
(نهج البلاغه، از نامه 69)
30- امام على علیه السلام:
اَمرانِ لا یَنفَکّانِ مِنَ الکَذِبِ: کَثرَةُ المَواعیدِ، وَ شِدَّةُ العتِذارِ؛
دو چیز از دروغ جدا نمى شود: بسیار وعده دادن و به شدت عذرخواهى نمودن.
(نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 20، ص 287، ح 282)
31- امام على علیه السلام:
اَلکَذِبُ فِى العاجِلَةِ عارٌ وَ فِى الآجِلَةِ عَذابُ النّارِ؛
دروغ در دنیا ننگ و عار است و در آخرت عذاب جهنم.
(غررالحکم، ج 2، ص 31، ح 1708)
32- امام على علیه السلام:
لَیسَ لِکَذوبٍ اَمانَةٌ، وَ لا لِفُجورٍ صیانَةٌ؛
دروغگو امانتدار نیست و بدکار، نگهدارنده اسرار.
(غررالحکم، ج 5، ص 85 ، ح 7506)
33- پیامبر صلى الله علیه و آله:
اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَصدیقا لِلنّاسِ اَصدَقُهُم حَدیثا وَ اِنَّ اَشَدَّ النّاسِ تَکذیبا اَکذَبُهُم حَدیثا؛
هر کس راستگوتر است سخن مردم را بیشتر باور مى کند و هر کس دروغگوتر است مردم را بیشتر دروغگو مى داند.
(نهج الفصاحه، ح 591)
34- پیامبر صلى الله علیه و آله:
ثَلاثٌ مَن کُنَّ فیهِ فَهُوَ مُنافِقٌ وَ اِن صامَ وَ صَلّى وَحَجَّ وَاعتَمَرَ وَقالَ «اِنّى مُسلِمٌ» مَن اِذا حَدَّثَ کَذِبَ وَ اِذا وَعَدَ اَخلَفَ وَ اِذَا ائتُمِنَ خانَ؛
سه چیز است که در هر کس باشد منافق است اگر چه روزه دارد و نماز بخواند و حج و عمره کند و بگوید من مسلمانم، کسى که هنگام سخن گفتن دروغ بگوید و وقتى که وعده دهد تخلف نماید و چون امانت بگیرد، خیانت نماید.
(نهج الفصاحه، ح 1280)
35- پیامبر صلى الله علیه و آله:
آیَةُ المُنافِقِ ثَلاثٌ: اِذا حَدَثَ کَذِبَ وَ اِذا وَعَدَ اَخلَفَ وَ اِذا اؤتُمِنَ خانَ؛
نشان منافق سه چیز است: 1 - سخن به دروغ بگوید . 2 - از وعده تخلف کند .3 - در امانت خیانت نماید .
(صحیح مسلم، کتاب الایمان، ح 89)
36- امام على علیه السلام:
تَحَرِّى الصِّدقِ وَ تَجَنُّبُ الکَذِبِ اَجمَلُ شیمَةٍ وَ اَفضَلُ اَدَبٍ؛
راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.
(کافى، ج 8 ، ص 150، ح 132)
37- امام عسکرى سلام الله علیه:
جُعِلَتِ الخَبائِثُ فی بَیتٍ وجُعِلَ مِفتاحُهُ الکِذبَ.
همه پلیدى ها را در خانه اى نهادند و کلید آن، دروغ است.
میزان الحکمة- ح 17410
